Kiedy lekarz lub protetyk słuchu postawią diagnozę, że – niestety – mamy niedosłuch i potrzebujemy aparatu słuchowego, czujemy się często zaskoczeni lub przygnębieni. Nadal funkcjonuje w naszej świadomości stereotyp dużego, niewygodnego i gwiżdżącego za uchem aparatu, a niedosłuch kojarzy z niepełnosprawnością.
Namawiam do przełamania tego stylu myślenia i zapoznania się z nowoczesną technologią aparatów słuchowych. Dzięki rozwijającej się wiedzy audiologicznej i osiągnięciom technicznym możemy skutecznie walczyć z niedosłuchem, przywracając prawie naturalne słyszenie. Producenci aparatów słuchowych dążą do miniaturyzacji proponując coraz to mniejsze aparaty za ucho i do ucha. Na rynku można znaleźć wiele produktów, które zaspokoją potrzeby nawet najbardziej wymagających klientów. Problem w tym, że otoczeni tysiącem najprzeróżniejszych propozycji, często nie wiemy, co wybrać. Nie wiemy nie tylko, co kupić, ale i gdzie.
Naszą drogę zacznijmy od wyboru firmy. Najlepiej wybrać firmę, która ma podpisany kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Gwarantuje to uzyskanie refundacji wynoszącej minimum 610 zł. Ten czynnik niewiele jednak zawęża nasze pole zainteresowań. Chcąc kupić dobry aparat musimy przygotować się na spory wydatek. Zatem wybierając gabinet protetyczny warto zorientować się w cenach i postawić przede wszystkim na najlepszą obsługę. Zawsze namawiam klientów, żeby inwestowali w dobre aparaty, co nierzadko oznacza drogie. Niskiej cenie niestety często towarzyszy niska jakość.
Przed zakupem aparatu przede wszystkim trzeba określić nasze potrzeby słuchowe i w oparciu o te potrzeby wybierać aparaty. Musimy wiedzieć, jak objawia się nasz niedosłuch (np. „mam kłopoty ze rozumieniem mowy spikerów w TV”), w jakich sytuacjach słuchowych mamy największe kłopoty (np. „nie rozumiem słów rozmówcy w hałasie ulicznym”). Ważny jest tryb życia, jaki prowadzimy. Jeśli jesteśmy aktywni społecznie, pracujemy, lubimy spotykać się ze znajomymi, często chodzimy do teatru czy kina, uczestniczymy w wykładach, to potrzebujemy aparatu o większych możliwościach. Jeśli najważniejszy jest dla nas walor estetyczny, próbujmy znaleźć kompromis między wskazaniami laryngologicznymi i ofertą.
Niestety, czasem trzeba pogodzić się z faktem, że to, czego chcemy, jest osiągalne. Zawsze bierzmy pod uwagę wszelkie przeciwwskazania do zastosowania wybranego przez nas aparatu, o których informuje protetyk słuchu. Jeśli przeciwwskazaniem do protezowania aparatem wewnątrzusznym są wycieki ropne z ucha, to nie próbujmy na siłę przeforsować tego pomysłu. Możemy trafić na nieuczciwego protetyka, który sprzeda nam to, co chcemy, bo chce sprzedać cokolwiek. Taka sytuacja może doprowadzić do komplikacji zdrowotnych i do kosztownych napraw aparatu. Zawsze starajmy się więc pogodzić laryngologiczne wskazania z naszymi oczekiwaniami. Myślmy też o aparatach w sposób rozsądny, a nie magiczny. Aparat słuchowy to tylko proteza, a słyszenie w nim jest jedynie zbliżone do naturalnego. Im bardziej zaawansowany technologicznie aparat, tym lepsza jakość słyszenia i rozumienia mowy, i tym większe szanse na spełnienie naszych oczekiwań. Ale za jakość trzeba zapłacić. Warto jednak wydać więcej, by mieć tę właściwą satysfakcję i pożytek z aparatu.
Kiedy już wiemy, czego chcemy i co możemy nosić, powinniśmy wybrać określoną markę produktu. Potrzebna nam zatem rzetelna wiedza na temat jakości danego aparatu, a więc za co tak naprawdę zapłacimy. Sprzedawcy często stosują triki chcąc namówić klienta do zakupu określonego aparatu. Nie raz przychodzą do mnie klienci z karteczkami z konkurencyjnego gabinetu, na których wypisane są jedynie ceny proponowanych aparatów, bez nazw, ze sztucznie wprowadzonym podziałem na segment aparatów tanich, w średniej cenie i najdroższych. Kiedy pytam klienta, czy wie, co przymierzał, odpowiada: nie. Czasem nawet słyszę odpowiedź, że nie wie i nawet nie przymierzał, natomiast został zapewniony o tym, że akurat te aparaty są dla niego najlepsze. W takiej sytuacji klient nie potrafi dokonać porównania jakości produktów konkurencyjnych, ani ceny aparatów tej samej klasy, bo nie wie, co to za aparaty. Ważne, by znać markę i nazwę proponowanego produktu, by móc zapytać w konkurencyjnej firmie o odpowiedniki tych produktów, ich ceny i różnice technologiczne. Nie można przecież porównać aparatu za 1500 zł z aparatem za 2000 zł, jeśli nie wie się, co to za aparaty. W ten sposób można uniknąć przepłacania.
Współczesna technologia stosowana w aparatach słuchowych jest bardzo wyrafinowana i specyficzna dla określonych marek. Jednak można porównywać niektóre cechy aparatów i dzielić je na segmenty według stopnia zaawansowania rozwiązań technologicznych. Na szczęście nie jest konieczne studiowanie akustyki, żeby podjąć właściwą decyzję przy wyborze aparatu słuchowego. Niezbędnych informacji na pewno dostarczy nam Internet. Firmy producenckie i dystrybutorskie mają swoje strony internetowe, na których przedstawiają bogatą ofertę produktów. Dla użytkownika aparatu najważniejsze jest rozumienie mowy w aparacie. Należy zwracać uwagę na moc procesora, ilość kanałów, kierunkowość, systemy czyszczące sygnał mowy z szumów, redukcję szumów i sprzężeń oraz ilość programów akustycznych i funkcji zautomatyzowanych. Pamiętajmy, że im dokładniejsze dopasowanie, tym bardziej naturalne słyszenie.
Przy zakupie aparatu słuchowego nic jednak nie jest tak ważne, jak przymierzanie. Kiedy kupujemy spodnie czy kurtkę, zawsze przymierzmy, by wybrać właściwy rozmiar. Tę samą metodę powinniśmy zastosować kupując aparat słuchowy. Radzę omijać firmy, w których nie proponuje się przymiarek kilku różnych aparatów. Jak w ciągu kilku minut zorientować się, czy dobrze słyszy się i rozumie w zaproponowanym aparacie? W gabinetach protetycznych na ogół pozostaje się w odosobnionym pomieszczeniu, czasem nawet wyciszonym, a założenie jakiegokolwiek aparatu powoduje, że słyszy się lepiej. Przymierzając aparat jeden po drugim mamy mętlik, który był lepszy, a który gorszy. Często też nie czujemy różnicy miedzy tańszym i droższym aparatem. A wszystko dlatego, że warunki protezowania są warunkami idealnymi. Brak hałasu ulicznego i tła rozmów ludzkich wykluczają wszelkie naturalne zakłócenia. Na dodatek protetyk siedzi w odległości dwóch metrów, mówi głośno i wyraźnie. W takiej sytuacji powstaje w naszych głowach jakieś surrealistyczne wrażenie, że nie potrzebny nam aparat, skoro tak świetnie potrafimy porozumieć się bez niego.
Dobrze wiemy, że nasz problem zaczyna się jednak w sytuacjach trudnych słuchowo, np. kiedy kilka osób mówi na raz, kiedy pani na poczcie coś mamrocze pod nosem, a nas dzieli szklane okno, kiedy oglądamy telewizję próbując zrozumieć, co chce nam przekazać szybko mówiący spiker, czy wreszcie, gdy próbujemy rozmawiać ze znajomym na ulicy. Na szczęście protetycy słuchu dysponują rzetelnymi narzędziami sprawdzającymi sprawność aparatu na naszym uchu. Można badać subiektywne odczucia słuchowe poprzez odtwarzanie z komputera przykładów dźwiękowych.
Najskuteczniejsze w weryfikacji rozumienia mowy w aparacie słuchowym są wyniki testów słownych. Dobrze, jeśli protetyk dysponuje również testami słownymi w szumie. Testy słowne to czytane na głos, nagrane listy wyrazów. Zadaniem osoby badanej jest powtórzyć po spikerze jak najwięcej słów. Protetyk sprawdza, jaki jest procentowy uzysk ze zrozumienia. Oczywiście testy są odtwarzane przy różnym stopniu wzmocnienia dźwięku. Testy słowne powinny być przeprowadzane najpierw bez aparatu, a potem w wybranych aparatach. Takie badanie weryfikuje nie tylko rzeczywiste rozumienie mowy, ale i pozwala porównać jakość rozumienia w poszczególnych aparatach.
Zdecydowanie najlepszą formą weryfikacji pracy aparatu jest wypożyczenie go na krótki okres. W niektórych firmach jest to możliwe za kaucją. Pracownia protetyków słuchu znajdująca się w Centrum Zdrowia przy ul. Czajewicza 5/7 w Piasecznie jest jednym z gabinetów ogólnopolskiej sieci Gabinetów Korekcji Wad Słuchu „Sono”, co zapewnia znakomity serwis i dostęp do najnowszych osiągnięć technologii. Po prostu: „duży może więcej”, więc duża firma może dać więcej swoim klientom.
Zbliżamy się więc do końca naszych zakupów. Wiemy już, jakiej marki aparat chcemy i jaki jest jego koszt. Pozostaje jedynie kwestia eksploatacji. Na ogół aparat jest przeznaczony na kilka lat użytkowania. Gwarancja obejmuje dwa lata. Wybierając aparat zawsze bierzmy pod uwagę to, że nie wiadomo, w jakim tempie postępować będzie nasz niedosłuch i że w związku z tym potrzebujemy rezerwy wzmocnienia. Preferujmy aparaty gwarantujące zapas co najmniej 10 dB.
Na koniec dodam, że naprawdę warto nosić aparat słuchowy, bo dobre słyszenie to lepsza jakość życia. Powodzenia!
Olga Kerczyńska
protetyk słuchu, psycholog – Gabinety Korekcji Wad Słuchu SONO )))